Kan sulandırıcı ilaç denilince aklımıza ilk olarak aspirin gelir. Oysaki kalp krizinden korunmak için aspirin ve benzeri ilaçlar kullanılırken, ritim düzensizliğinden kaynaklanan pıhtıdan korunmak için pıhtılaşma mekanizmalarını engelleyen (antikoagülan) ilaçlar kullanılmaktadır. Dolayısıyla inme, kalp krizi, bacak toplar damarının tıkanması (derin ven trombozu – DVT) ve akciğer pıhtısı (pulmoner emboli) gibi ciddi hastalıkların tedavisinde kanın pıhtılaşmasını önleyen değişik ilaçlar kullanılmaktadır. Ancak bu ilaçlar dikkatli kullanılmazsa kanamaya yol açabilir.
Kan Sulandırıcı İlaçlar Nelerdir?
- Antikoagülanlar (Kan pıhtısının oluşmasını önler ve mevcut pıhtıların büyümesini engeller): Ritim düzensizlikleri, protez kapak hastalıkları, akciğer pıhtısı ve bacak damarlarında pıhtı varlığında kullanılır.
- Warfarin (Coumadin), Heparin, Dabigatran (Pradaxa), Rivaroksaban (Xarelto), Apiksaban (Eliquis), Edoksaban (Lixiana)
- Antiplatelet (Antiagregan) İlaçlar (Trombositlerin birleşerek pıhtı oluşturmasını engeller): Kalp ve damar tıkanıklığı, kalp krizi, stent ve by-pass’ı olan hastalarda kullanılır.
- Aspirin, Klopidogrel (Plavix), Ticagrelor (Brilinta), Prasugrel (Efient)
40 yaşın üzerindeki herkes aspirin almalı mıdır ?
- Geçirilmiş kalp krizi öyküsü olanlar,
- Geçirilmiş by-pass, stent ve balon öyküsü olanlar,
- Kalp ve damar tıkanıklığı olanlar (kalp, beyin, boyun veya ayak damar vb.),
- 10 yıllık kalp damar tıkanıklığı riski yüksek olan hastaların aspirin ve benzeri ilaçlar kullanması önerilir. Ancak 40 yaş üzerinde rutin aspirin kullanımı önerilmemektedir.
Kan Sulandırıcı Kullanırken Nelere Dikkat Edilmelidir ?
-
- Kanama Riski:
- Küçük bir kesikte bile uzun süre kanamaya yol açabilir.
- Burun, diş eti kanaması riski artmıştır.
- Ani morarmalar veya cilt altında kanamalar görülebilir.
- Kanama Riski:
Yukarıdaki yan etkiler için ilacın kesilmesi önerilmemektedir. Ancak koyu renkli dışkı veya kırmızı idrar gibi belirtiler ciddi kanamaya işaret edebilir ve o nedenle sağlık merkezine başvurulmalıdır.
- Beslenme Düzeni:
- Warfarin kullananlar için: K vitamini içeren yiyecekler (ıspanak, brokoli, lahana) dikkatli tüketilmeli, çünkü K vitamini ilacın etkisini azaltabilir. Antibiyotik gibi bazı ilaçlar warfarinin etkisini değiştirebilir.
- Aspirin ve benzeri ilaçlar beslenme ile etkilenmez.
- Kan sulandırıcı ilaçlar özellikle aspirin tok karnı kullanılmalıdır.
- Günün herhangi bir saatinde kullanılabilir.
- Düzenli Kan Testleri (INR Takibi):
- Warfarin kullananlar düzenli INR testi yaptırmalıdır. INR değeri çok yüksek olursa kanama riski artar, çok düşük olursa pıhtı riski oluşur.
- Yeni nesil kan sulandırıcılarda (Xarelto, Eliquis vb.) INR takibi gerekmez.
- Ameliyat ve Diş Tedavisi:
- Öncelikli olarak takip eden doktorunuz bilgilendirilmelidir.
- Küçük bir diş çekimi bile ciddi kanamaya yol açabilir.
- Cerrahi operasyonlardan önce kan sulandırıcıların geçici olarak kesilmesi gerekebilir.
- Alkol Tüketimi ve Ağrı Kesici Kullanımı
- Alkol, kan sulandırıcıların etkisini artırarak kanama riskini yükseltebilir.
- Parasetamol dışındaki ağrı kesiciler kullanırken mide kanma riskinden dolayı dikkatli kullanılmalıdır. Tercihen ağrı kesici olarak parasetamol kullanılmalıdır.
- Travmalara Karşı Dikkatli Olunmalı
- Düşme, kesik, çarpma gibi durumlar tehlikeli olabilir.
- Özellikle baş travmalarında iç kanama riski nedeniyle hemen acil sağlık merkezine başvurulmalıdır.
Kan Sulandırıcı Kullananlar İçin Acil Durum Belirtileri Nelerdir?
- Şiddetli veya durmayan kanama
- Koyu renkli dışkı veya kahve telvesi gibi kusma
- Şiddetli baş ağrısı veya bilinç bulanıklığı
- Ani nefes darlığı veya göğüs ağrısı
Bu belirtilerden biri varsa derhal hastaneye gidilmelidir!
Kan sulandırıcı ilaçlar hayati önem taşıyan ilaçlardır ancak bilinçsiz kullanım ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Doktor önerisi olmadan doz değiştirilmemeli ve düzenli kontroller aksatılmamalıdır.
Detaylı bilgi, ikinci uzman görüşü veya randevu almak için 0541 102 43 22 numaralı telefondan iletişim danışmanımıza ulaşabilirsiniz.
